Poronienie to samoistne wydalenie jaja płodowego okresie, w którym płód nie jest zdolny do życia poza łonem matki tj. strata ciąży przed 22-gim tygodniem ciąży. Poronieniami nawykowymi nazywany stan, gdy występują dwa (wg. niektórych definicji: trzy) lub więcej poronień samoistnych u tej samej pacjentki. Przyczyny poronień samoistnych i utraty wczesnej ciąży są różnorodne i często bardzo złożone. Należy pamiętać, iż strata wczesnej ciąży (poronienie) statystycznie zwiększa ryzyko utraty następnej ciąży. Najczęstsze przyczyny poronień samoistnych i nawracających:

Czynniki anatomiczne

Wady wrodzone macicy są istotną przyczyną powikłań położniczych takich jak: poronienia i poronienia. Wady wrodzone macicy najczęściej prowadzą do tzw. późnych poronień występujących w II trymestrze ciąży. Wady macicy uniemożliwiają jej wzrost lub zmniejszają przestrzeń dla rozwoju jaja płodowego (np. niedorozwój macicy, macica dwurożna, przegroda macicy). Inne istotne przyczyny poronień to zrosty wewnątrzmaciczne jako następstwo zabiegów łyżeczkowania jamy macicy (zespół Ashermanna), duże (powyżej 5-6 cm) mięśniaki macicy oraz patologie szyjki macicy np. polipy. Diagnostyka wad oparta jest głównie na badaniu USG oraz HSG (histerosalpingografii) wykonanych przed planowaną ciążą.

Hormonalne przyczyny poronień

Choroby endokrynologiczne takie jak: cukrzyca czy choroby tarczycy należą do istotnych czynników ryzyka poronień samoistnych. Właściwa wczesna diagnostyka i leczenie przed planowaną ciążą powodują, że ryzyko poronienia jest takie samo jak u kobiet zdrowych. Zwiększone ryzyko poronienia występuje również u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCO) oraz w przypadkach niewydolność ciałka żółtego.

Trombofilia wrodzona

Trombofilia wrodzona prowadząca do nadkrzepliwości krwi jest uważana za poważną przyczynę poronień nawracających. Powstająca w jej wyniku zakrzepica w naczyniach krążenia łożyskowo-macicznego może prowadzić do występowania poronień nawracających oraz wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Obecnie istnieje możliwość wykonania szczegółowych badań diagnostycznych umożliwiających precyzyjne rozpoznanie trombofilii wrodzonej oraz wdrożenia odpowiedniego postępowania profilaktyczno-leczniczego przed planowaną ciążą.

Zespół antyfosfolipidowy

Zespół antyfosfolipidowy charakteryzuje się obecnością przeciwciał antyfosfolipidowych (antykoagulant toczniowy, przeciwciała antykardiolipinowe oraz przeciwciała przeciwko B2-glikoproteinie), których obecność często związana jest z utratą ciąży. Zespół antyfosfolipidowy jest jedną z najczęstszych przyczyna nawracających poronień. Przeciwciała antyfosfolipidowe są obecne u około 10% kobiet z poronieniami nawracającymi szczególnie występującymi w II trymestrze ciąży. Obecnie istnieje możliwość wykonania szczegółowych badań diagnostycznych umożliwiających precyzyjne rozpoznanie zespołu antyfosfolipidowego oraz wdrożenia odpowiedniego postępowania profilaktyczno-leczniczego przed planowaną ciążą.

Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne są bardzo częstą przyczyną poronień samoistnych w tym poronień nawykowych. W około połowie przyczyn wczesnej utarty ciąży czynnikiem odpowiedzialnym mogą być nieprawidłowości w budowie chromosomów płodu. Ryzyko kolejnych poronień rośnie wraz z wiekiem rodziców.

Czynniki epidemiologiczne

Czynniki epidemiologiczne odgrywają istotną rolę jako przyczyna utraty ciąż. Zaawansowany wiek matki i liczba przebytych poronień to istotne niezależne czynniki kolejnych niepowodzeń utrzymania ciąży. Palenie papierosów oraz inne używki (narkotyki, alkohol) są również związane ze zwiększonym ryzykiem poronienia samoistnego. Ostatnie badania wskazują, że otyłość (wysokie BMI) zwiększa ryzyko zarówno poronienia samoistnego jak i poronień nawracających.

Czynniki immunologiczne

Czynniki immunologiczne, czyli reakcja układu odpornościowego matki na rozwijający się płód, wynika z faktu, że zarodek ma w połowie materiał genetyczny ojca, który jest dla matki obcy. Może wówczas dojść do reakcji podobnych jak w przypadku odrzucenia przeszczepu. W prawidłowej ciąży pojawiają się tzw. przeciwciała blokujące, które chronią zarodek przed niszczącym działaniem układu odpornościowego matki. W przypadku zburzenia działania tych mechanizmów dochodzi do poronienia. Obecnie prowadzone są badania nad wykorzystaniem różnych form immunoterapii, ale nie mają one udowodnionej skuteczności.

Czynniki zakaźne

Każde poważna infekcja matki może prowadzić do utraty wczesnej ciąży.